Μόλις κάθησα να γράψω και στο ραδιόφωνο ακούγεται το Les Jours Tristes από το soundtrack του Amelie του Yann Tiersen. Τυχαίο;! Παρατάω τα μολύβια και το πληκτρολόγιο και βρίσκω το album. Έχω να το ακούσω από τότε. Από το βράδυ που επιστρέφαμε με τη νεογέννητη Νίκη μας από το μαιευτήριο. Εγώ στο πίσω κάθισμα με το κοιμισμένο μωράκι να χαζεύω τη φωτισμένη Αθήνα. Αφού το σπίτι μου είναι τόσο κοντά γιατί νιώθω ότι την αποχαιρετώ;

Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν λίγο πολύ χαοτικές. Φυσικό είναι με διαβεβαίωναν όλοι. ‘Αφού τώρα η ζωή σου αλλάζει εντελώς’. Ανάμεσα όμως στις αντλίες θηλασμού και τις λερωμένες πάνες, στα λίγα λεπτά της μέρας που το μυαλό δεν ήταν θολωμένο, η φωνούλα μέσα σε αυτό ρωτούσε : θα ξαναγράψεις ε;

Δεν ανήκω στην κατηγορία των γυναικών που ανυπομονούσαν να κάνουν παιδάκι. Σύμφωνα με τις κοινωνικές συμβάσεις και άργησα - ήμουν δεσποινίς ετών 39 (!) - και ήμουν τυχερή καθώς συνέβη άκοπα χωρίς προβλήματα. Μια τύχη που τότε δεν είχα τη διαύγεια να αναγνωρίσω γιατί η έλλειψη χρόνου και ύπνου με είχαν αποδυναμώσει εντελώς. Βλέπετε μόλις είχα τελειώσει το μεταπτυχιακό μου πάνω στη μόδα και εκκρεμούσε η παράδοση της ερευνητικής εργασίας και η δημιουργία του fasfem.com, μέρη ενός ονείρου ζωής για μένα. Η σκέψη και μόνο ότι θα έπρεπε να τα παρατήσω με διέλυε. ‘Μόδα και πολιτισμός μέσα από μια φεμινιστική ματιά…΄ πώς συνταιριάζονται άραγε αυτά με το ατελείωτο γκουγκλάρισμα για το πώς να πετύχει ο θηλασμός και παράλληλη επιστροφή στη δουλειά στις είκοσι μέρες μετά τη γέννα; Γιατί ξέρετε πολύ καλά όσες ασχολείστε με ελεύθερο επάγγελμα ότι δεν υπάρχει ούτε καν υπόνοια για πληρωμένες άδειες κυήσεως και λοχείας σε αυτό…

Έρχεται στο μυαλό μου μια παλιότερη παραδοχή της Marina Abramovic πώς αποφάσισε στη ζωή της να κάνει τρεις εκτρώσεις γιατί πίστευε ότι το να έχει παιδιά θα ήταν καταστροφή για το έργο και την καλλιτεχνική της πορεία. Εδώ φτάσαμε λοιπόν. Έχουμε φτιάξει έναν κόσμο όπου οι γυναίκες έχουν κατακτήσει τόσα δικαιώματα και αναγνωρίσεις μετά από δεκαετίες φεμινισμού και ταυτόχρονα οι ίδιες αυτές γυναίκες διακτινίζονται πίσω στη δεκαετία του 50 μόλις γίνουν μητέρες. Έρχονται αντιμέτωπες με διλήμματα και περιορισμούς που κανένας άνδρας, πολλές φορές και καμία άτεκνη γυναίκα δε θα βιώσουν στην πορεία της ζωής τους. Είναι ακριβώς αυτό που περιγράφει η ακαδημαϊκός και δημιουργός του όρου “matricentric feminism” Andrea O’Reilly όταν αναφέρει ότι η φεμινιστική θεωρία έχει κενά όσον αφορά τη μητρότητα παρόλο που “ οι γυναίκες έχουν καταπιεστεί από την πατριαρχία και ως γυναίκες και ως μητέρες”. Βεβαίως αναφέρεται σε όλες τις μητέρες, βιολογικές και μη, για τις οποίες η μητρότητα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή τους.

Και τώρα έρχεται στο μυαλό μου η εγκυμονούσα Slick Woods να περπατά στην πασαρέλα της επίδειξης της Rihanna Savage x Fenty NYFW το Σεπτέμβρη του 2018. Ένα πλάσμα που ακτινοβολούσε καθώς λίγες ώρες μετά την επίδειξη γέννησε το υγιέστατο παιδάκι της. Ακτινοβολούσε δημιουργικότητα και δύναμη. Και δήλωσε “ότι μπορεί να κάνει ότι θέλει”. Φυσικά και μπορεί, εδώ μόλις παρέδωσε έναν ολόκληρο νέο άνθρωπο στον κόσμο.

Οι γυναίκες - σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της συμπεριφορικής νευρoεπιστήμης - ως μητέρες αναπτύσσουν απίστευτη προσαρμοστικότητα και σκέψη έξω από τα καθιερωμένα. Βρίσκονται στο απόγειο της δημιουργικότητάς τους, οι αισθήσεις τους έχουν οξυνθεί, η ενσυναίσθηση κορυφώνεται. Και αντί να επωφεληθούμε ως κοινωνία από όλα αυτά παρέχοντας υποστήριξη και δομές, εμείς τις υποβιβάζουμε σε ατελείωτο παιχνίδι ρόλων. Τις αναγκάζουμε να χωρέσουν σε καλούπια, να απαρνούνται πτυχές του εαυτού τους, να γεμίζουν τύψεις. Να προσπαθούν να ανταποκριθούν σε στερεότυπα μηδενικής ανοχής της όποιας διαφορετικότητάς τους. Για να γίνουν ‘καλές’ μαμάδες.

Τελικά με μικρή καθυστέρηση και μεγάλη βοήθεια από τους αγαπημένους μου η εργασία μου παραδόθηκε. Με ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση και τύψεις για το χρόνο που κλέβω από την κόρη μου το fasfem.com ανέβηκε. Συνειδητοποίησα ότι όταν επιτρέπω σε αυτά που πηγάζουν από μέσα μου να εκφραστούν και δημιουργώ είμαι καλύτερη μητέρα. Και ως μητέρα είμαι πιο δημιουργική και αποτελεσματική στη δουλειά μου. Κάνω καλύτερη διαχείριση του χρόνου μου γιατί τώρα ξέρω, ο χρόνος αυτός είναι ότι έχω. Απολαμβάνω να επιστρέφω στην οικογένεια μου μετά και να χαμογελώ. Ένα χαμόγελο που κόντεψα να χάσω. Δεσμεύτηκα λοιπόν να μιλάω για αυτά γιατί ξέρω ότι κάποιος πρέπει να ξεκινάει πάντα αυτές τις συζητήσεις για να πάμε παρακάτω.

Ο δίσκος μόλις τελειώσε. Υπέροχη μουσική του Yann Tiersen! Σε ένα φανταστικό sequel του Amelie, η ηρωίδα θα μπορούσε να γίνει μαμά. Είναι δυνατό να σταματούσε να είναι αυτό το ονειροπόλο πλάσμα που πρόσφερε τη χαρά απλόχερα, να έχανε την ταυτότητά της επειδή είχε να φροντίσει ένα μωρό; Αναρωτιέμαι…

Πηγές:

Το άρθρο αυτό δημιουργήθηκε για το περιοδικό ELLE, τεύχος Μαρτίου 2021, στο πλαίσιο του αφιερώματος “Φωνές Γυναικών”.

Φωτογραφία του πίνακα “Radiant Milk” από την Hein Koh.