fasfem

View Original

Sex and the Female

Θυμάστε αυτό το επεισόδιο στον πρώτο κύκλο του Sex Education στο οποίο η Maeve αποφάσισε να κάνει έκτρωση; Το νέο κορίτσι ήταν έγκυος αλλά χωρίς καμία σιγουριά για το πώς ένιωθε για τον φίλο της ούτε για το αν ήθελε να γίνει μητέρα στη ζωή της. Όντας τραυματισμένο παιδί μητέρας εθισμένης στις ουσίες, η Maeve παρόλα τα χαρίσματά της είχε έρθει αντιμέτωπη με πολλά δύσκολα πολύ μικρή. Την παρακολουθούμε λοιπόν να βρίσκει τη φροντίδα και το νοιάξιμο που είχε τόσο στερηθεί σε μια κλινική εκτρώσεων….

See this content in the original post

Σε περίπτωση που αναρωτιέστε τι στο καλό είναι μια κλινική εκτρώσεων και πότε ξεκίνησαν να υπάρχουν (εγώ πάντως αναρωτήθηκα καθώς στην Ελλάδα δε συνηθίζεται αυτός ο όρος) : οι κλινικές εκτρώσεων δεν είναι εγκαταστάσεις που έχουν ιδρυθεί προσφάτως, κάθε άλλο. Οι πρώτες, και μάλιστα κινητές, μονάδες αυτής της μορφής ιδρύθηκαν από τη Marie Stopes, μια αμφιλεγόμενη μα και επιδραστική προσωπικότητα η οποία ευθύνεται και για τη δημιουργία του κινήματος ελέγχου των γεννήσεων στη Μ. Βρετανία. Η Stopes είχε εκδόσει το βιβλίο Married Love το 1918, ένα από τα πρώτα βιβλία που τόλμησαν να θίξουν το συσχετισμό του σεξ με τη σεξουαλική απόλαυση ανοιχτά, εκτός δηλαδή της θεώρησης της τεκνοποίησης ως αποκλειστικό λόγο για να κάνει κάποιος σεξ. Το βιβλίο ήταν φυσικά καταδικαστέο από τους επαγγελματίες στο χώρο της ιατρικής αλλά αγαπήθηκε πολύ από το κοινό της εποχής.

Βλέπετε τότε οι γυναίκες δεν είχαν κανένα δικαίωμα να επιλέξουν αν ήθελαν ή όχι να τεκνοποιήσουν. Το δε δικαίωμα στη σεξουαλική απόλαυση ακουγόταν, στην καλύτερη περίπτωση, ως κακόγουστο αστείο. Ακόμη και για τις φεμινίστριες της εποχής, οι οποίες υποστήριζαν ότι αν είχε κάποιο δικαίωμα η σύζυγος αυτό ήταν να αρνείται τις σεξουαλικές απαιτήσεις του συζύγου της ώστε να αποφύγει άλλη μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Η αντισύλληψη βεβαίως και υπήρχε αλλά ήταν μια επιλογή που καταδίκαζε η εκκλησία και αποδοκίμαζε η κοινωνία της εποχής γενικότερα. Οι μέθοδοι περιλάμβαναν κολπικά σφουγγαράκια μουλιασμένα στην κινίνη, κολπικές πλύσεις με στυπτηρία και διάφορες θήκες. Καταλαβαίνετε πως το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν οι περισσότερες γυναίκες να βρίσκονται σχεδόν πάντα σε εγκυμοσύνη ή με ένα μωρό κρεμασμένο στο στήθος τους.

Η Margaret Sanger είχε βιώσει την άσχημη έκβαση αυτής της πραγματικότητας καθώς η μητέρα της είχε πεθάνει στην ηλικία των 49 ετών καταβεβλημένη από 18 εγκυμοσύνες. Ως επαγγελματίας νοσηλεύτρια επίσης, είχε παρακολουθήσει από κοντά τις επιπτώσεις που είχαν οι πολλαπλές εγκυμοσύνες στις φτωχές γυναίκες. Αποφάσισε λοιπόν να δράσει. Μετά από πολλές προσπάθειες η Margaret εγκαινίασε το 1916 την πρώτη κλινική αντισύλληψης της Αμερικής στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου προώθησαν μάλιστα και μια νέα ανακάλυψη: το διάφραγμα. Αντιλαμβάνεστε πως ένα τέτοιο εγχείρημα ήταν εξαιρετικά παράτολμο για την εποχή, και φυσικά παράνομο! Η κλινική έκλεισε 9 μόλις μέρες μετά το άνοιγμα της για το κοινό και η Sanger οδηγήθηκε στη φυλακή. Μέσα της όμως πρέπει να χαμογελούσε με ευχαρίστηση. Η δημοσιότητα που πήρε έτσι το θέμα πυροδότησε την αρχή του κινήματος για τον έλεγχο των γεννήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες…

Η Sanger φυσικά ήταν άνθρωπος μιας εποχής πολύ διαφορετικής από τη σημερινή. Yποστήριζε με σθένος την αντισύλληψη - η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου αυτού εντοπίζεται στο ριζοσπαστικό φεμινιστικό περιοδικό‘The Woman Rebel’ στο οποίο ήταν εκδότρια και αρχισυντάκτρια - καταδίκαζε όμως την έκτρωση. Πίστευε πως ήταν μια επικίνδυνη διαδικασία η οποία έπρεπε οπωσδήποτε να αποφευχθεί με τη σωστή χρήση κατάλληλων μεθόδων αντισύλληψης.

Εδώ βέβαια πρέπει να αναφέρω κάτι αρκετά σύνθετο. Τόσο η Sanger όσο και η Stopes κατηγορήθηκαν για αντιλήψεις και δραστηριότητα ευγονικής. Και μόνο η λέξη μας προκαλεί απέχθεια, το καταλαβαίνω. Αλλά πριν σπεύσουμε να καταδικάσουμε ένα πρόσωπο για τη δραστηριότητα του θα πρέπει ίσως να αναλογιστούμε και το πλαίσιο της εποχής στην οποία δρα. Και δυστυχώς η ενασχόληση με την ευγονική ήταν μια συνιθισμένη συμπεριφορά ανάμεσα στους διανοούμενους της εποχής…

Κανείς όμως δε μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η δουλειά τους γύρω από την αντισύλληψη ήταν πρωτοποριακή και ωφέλιμη. Άνοιξαν οι δρόμοι για τους αγώνες υπέρ του δικαιώματος στην αντισύλληψη και την έκτρωση οι οποίοι αναθερμάνθηκαν τη δεκαετία του 1960 κι εξακολουθούν ως τις μέρες μας. Η Sanger συγκεκριμένα ίδρυσε τον οργανισμό Planned Parenthood που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να προσφέρει φροντίδα στον τομέα της σεξουαλικής υγείας παγκοσμίως. Ο οργανισμός φυσικά αποποιήθηκε και γραπτώς τις όποιες ρατσιστικές αντιλήψεις εξέφραζε κάποτε η ιδρύτριά του…

Αφίσα από το Βρετανικό Συμβούλιο Εκπαίδευσης σε θέματα υγείας το 1969

Είναι όμως η αντισύλληψη το μόνο που πρέπει να μας απασχολεί; Το μυαλό μου τρέχει ξανά στη Maeve. Σε μια νέα κοπέλα δηλαδή που έμεινε κατά λάθος έγκυος. Όπου η αντισύλληψη τελικά δε λειτούργησε όπως αναμενόταν. Πόσες γυναίκες καθημερινά έρχονται αντιμέτωπες με μια τέτοια δοκιμασία; Το να είσαι μητέρα περιλαμβάνει πολλά, πολλά πράγματα. Κι ένα από αυτά είναι ότι δε γίνεται να μην είσαι πια. Δε γυρίζεις πίσω στην κατάσταση που βρισκόσουν πριν από τη μητρότητα. Πρόκειται για μια επιλογή που μένει πλάι σου σε όλη την υπόλοιπη ζωή σου. Θα έπρεπε τουλάχιστον να σου δίνεται η δυνατότητα να καταλάβεις και να αναλογιστείς πριν αποφασίσεις για κάτι τόσο σημαντικό και αμετάκλητο, έτσι δεν είναι;

Οι άνθρωποι που έχουν μήτρες βρίσκονται σε τόσο διαφορετική θέση σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν. Στο βιβλίο Constitutio Criminalis Carolina, το πρώτο βιβλίο Γερμανικού Ποινικού Δικαίου που γράφτηκε το 1532, αναφέρεται ως θεσπισμένη τιμωρία για την έκτρωση ο πνιγμός. Ναι, καλά διαβάσατε. Οι γυναίκες που κατάφερναν να επιβιώσουν από την έκτρωση εκείνην την εποχή καταδικάζονταν σε πνιγμό. Μόνο οι γυναίκες φυσικά. Όχι οι άντρες σύντροφοί τους, των οποίων η ταυτότητα έμενε συνήθως καλά κρυμμένη. Γιατί; Γιατί το σώμα τους που δεν είναι ικανό για εγκυμοσύνη και γέννα τους έδινε αυτό το δικαίωμα. Τι γίνεται όμως με τα δικαιώματα των γυναικών;

Καθώς εξακολουθούμε να παρακολουθούμε γυναίκες να πεθαίνουν ή να τραυματίζονται σοβαρά από παράνομες επεμβάσεις, το θέμα των εκτρώσεων έχει εξελιχθεί ως ζήτημα τεράστιας σημασίας για το φεμινιστικό κίνημα. Η νομοθεσία γύρω από τις εκτρώσεις άλλαζε σταδιακά από το 1900 έως το 1970, δεκαετία στην οποία πραγματοποιήθηκαν οι πιο σημαντικές αλλαγές. Η υπόθεση που οδήγησε στη νομιμοποίηση της έκτρωσης σε ομοσπονδιακό επίπεδο στην Αμερική ήταν η Roe v. Wade το 1973. Αφορούσε τη Norma McCorvey, που είχε μείνει έγκυος στο τρίτο παιδί της το 1969. Η υπόθεσή της στοιχειοθετήθηκε από τις Linda Coffee and Sarah Weddington, δύο δικηγόρους που κατέθεσαν μήνυση εκ μέρους της υπό το ψευδώνυμο Jane Roe. Η υπόθεση έφτασε τελικά ως το Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο αποφάσισε υπέρ της Roe κρίνοντας τους νόμους στο Texas ως αντισυνταγματικούς. Η έκτρωση εμπίπτει στις παραμέτρους του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα.

Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για την υπόθεση μπορείτε να κάνετε κλικ στα κουμπάκια παρακάτω:

Η έκτρωση νομιμοποιήθηκε κι εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών φυσικά. Το 1971 το Μανιφέστο των 343 έφερε τις υπογραφές 343 γυναικών που ομολογούσαν ότι είχαν κάνει παράνομα έκτρωση στη Γαλλία. Το κείμενο, γραμμένο από τη Simone de Beauvoir ήταν το ακόλουθο:

“Ένα εκατομμύριο γυναίκες κάνουν έκτρωση κάθε χρόνο στη Γαλλία. Καταδικασμένες στη μυστικότητα το κάνουν κάτω από επικίνδυνες συνθήκες παρόλο που η διαδικασία υπό ιατρική παρακολούθηση είναι σχετικά απλή. Φιμώνουμε λοιπόν εκατομμύρια γυναίκες. Δηλώνω ότι είμαι μια από αυτές. Δηλώνω ότι έχω κάνει έκτρωση. Έτσι όπως απαιτούμε ελέυθερη πρόσβαση στην αντισύλληψη, απαιτούμε και την ελευθερία να μπορούμε να κάνουμε έκτρωση.”

Οι γυναίκες εκείνες είχαν το σθένος να παραδεχτούν δημοσίως αυτό που είχε κρατηθεί μυστικό από πάντα. Και αυτή τους η πράξη είχε τεράστια επιρροή στα νομοθετήματα που θεσπίστηκαν στη συνέχεια. Τρία χρόνια μετά η πρώτη γυναίκα υπουργός της Γαλλικής κυβέρνησης, η Simone Veil, ανέλαβε το Υπουργείο Υγείας. Η Veil συνέταξε και προώθησε το νόμο Veil με τον οποίο αποποινικοποιούσε την έκτρωση που γινόταν κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης. Και αυτό παρά τις βίαιες αντιδράσεις από την ακροδεξιά.

Όσον αφορά την Ελλάδα , οι αντιδράσεις ήταν ποικίλες και από μέτωπα διαφορετικής ιδεολογικής τοποθέτησης όταν τελικά ψηφίστηκε ο αντίστοιχος νόμος το 1986, 12 (!) χρόνια μετά. Την ημέρα της συζήτησης για το θέμα το ελληνικό Κοινοβούλιο είχε κατακλυστεί από εκπροσώπους του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος.

Άραγε να είχε περάσει από το μυαλό όλων αυτών των γυναικών που μάχονταν τότε υπέρ της αποποινικοποίησης των αμβλώσεων τι θα γινόταν αρκετά χρόνια μετά; Προσφάτως η υπόθεση Roe v. Wade ανατράπηκε…Με μια ιστορική απόφαση το ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών στις 24 Ιουνίου ουσιαστικά δήλωσε ότι το συνταγματικό δικαίωμα στην έκτρωση δεν υφίσταται.

Γράφοντας για την πλειοψηφία του δικαστηρίου, ο Justice Samuel Alito είπε ότι η απόφαση του 1973 πρέπει να ανατραπεί ως “εξωφρενικά λανθασμένη” με “εξαιρετικά αδύναμα” επιχειρήματα και τόσο “βλαπτικά” που ισοδυναμούσαν με “κακοποίηση της δικαστικής αρχής”.

Η απόφαση αυτή που κατά το μεγαλύτερο μέρος της είχε διαρρεύσει από τις αρχές Μαΐου, σημαίνει ότι το δικαίωμα στην έκτρωση θα πάψει να υφίσταται άμεσα σε παραπάνω από τις μισές πολιτείες, με μεγάλη πιθανότητα να ακολουθήσουν περισσότερες απαγορεύσεις μελλοντικά.

Τα νέα πολύ γρήγορα έκαναν το γύρο του κόσμου όπως είδαμε. Διαδηλώσεις οργανώθηκαν, τα πάνελ στις τηλεοπτικές συζητήσεις πήραν φωτιά, μελλοντολόγοι άρχισαν τις προβέψεις…Ακόμη και στην Ελλάδα που το δικαίωμα στην άμβλωση είναι προς το παρόν θεμελιωμένο νιώσαμε ένα περίεργο μούδιασμα. Ανησυχία. Θυμό.

Ας μιλήσω για τον εαυτό μου καλύτερα. Ναι, ανησύχησα ιδιαιτέρως. Και θύμωσα πολύ. Δεν ήξερα πώς να επεξαργαστώ τη δυστοπία που φαίνεται να έρχεται. Το μυαλό μου γέμισε με εικόνες κοριτσιών όπως η Maeve να προσπαθούν να διαχειριστούν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη σε μια χώρα που οι εκτρώσεις τιμωρούνται ως ποινικό αδίκημα. Εικόνες σα βγαλμένες από τους πίνακες της Paula Rego από τη σειρά Abortion pastels που έχουν πλημμυρίσει το διαδίκτυο τελευταία.

Αναζήτησα το τρίπτυχο κι έμεινα να το κοιτάζω για κάμποση ώρα. Τόση απόγνωση….Αυτές οι γυναίκες είναι τόσο δυνατές μα και τόσο συντετριμμένες. Κοιτούν το κενό. Είναι προφανές από όλα όσα τις περιτριγυρίζουν ότι οι επεμβάσεις που έχουν υποστεί δεν είναι ασφαλείς ούτε νόμιμες. Είναι όμως επίσης προφανές ότι αυτές οι γυναίκες δεν υποκύπτουν παθητικά στη μοίρα τους. Βιώνουν τον πόνο και τις συνέπειες της δικής τους απόφασης.

Μα τους άξιζε κάτι καλύτερο, έτσι δεν είναι; Τους άξιζε να μην είναι μόνες. Τους άξιζε κατάλληλη ιατρική φροντίδα. Τους άξιζε, να χρησιμοποιήσω εδώ τα λόγια της ίδιας της Paula Rego, να έχουν το δικαίωμα της επιλογής.

Το σώμα μια γυναίκας δεν της ανήκει τελικά. Ποτέ δεν της άνηκε. Η πατριαρχία και οι εκφάνσεις της έχουν εισχωρήσει στους τρόπους με τους οποίους υπάρχει το θηλυκό σώμα και προσπαθούν να το κυριαρχούν. Διαρκώς επανερχόμαστε στις ίδιες αντιλήψεις, στις ίδιες καταστάσεις που αυτές επιβάλουν. Προσπαθώ να φτάσω στη ρίζα αυτής της ανάγκης για κυριαρχία και καταπίεση. Μπορεί να είναι ο φόβος για το Άλλο; Αυτό που δεν είναι αρσενικό. Αυτό που έχει την φυσική ικανότητα να φέρνει νέα ζωή στον κόσμο. Αυτό που είναι πιο πολύπλοκο σεξουαλικά μα και τόσο συναρπαστικό όταν αφήνεται ελεύθερο.

Ακολούθησα λίγο ακόμη αυτή τη σκέψη.

Στα θηλυκά η σεξουαλική έκφραση περιορίζεται γιατί απειλεί τα συντηρητικά ιδεώδη γύρω από αυτά. Δεν έχουν το δικαίωμα για πόθους και αμφιβολίες. Θα πρέπει να είναι υπάκουα και να εξυπηρετούν τις διαθέσεις άλλων. Κι αν τολμούν να δρουν αυτοβούλως θα πρέπει να έρχονται αντιμέτωπα με τις συνέπειες των πράξεων τους. Τέτοιες τσούλες που είναι τα ήθελαν και τα έπαθαν. Θυμός ξανά.

Κάπου εκεί έπεσε στην αντίληψη μου ένα άρθρο από το 13ο τεύχος του Riposte. Αναφερόταν στην ακαδημαϊκό Katherine Angel και το βιβλίο της Tomorrow Sex Will Be Good Again: Women and Desire in the Age of Consent . Κάτι στο πνευματώδες της χαμόγελο με έκανε να νιώσω ότι υπάρχει μια ελπίδα να σκεφτούμε μια διέξοδο από όλο αυτό. Έφτιαξα μια κούπα καφέ και διάβασα τη συνέντευξη.

-Τα τελευταία χρόνια έχουν αναδειχθεί δύο βασικές προϋποθέσεις για καλό σεξ: η συναίνεση και η αυτογνωσία, αναφέρει. Ενδιαφέρον σκέφτομαι. Πού είναι δηλαδή το κακό με αυτά; Για να δούμε..

Η συναίνεση με την έννοια του ξεκάθαρου ναι ή όχι δε μπορεί να είναι τόσο καθοριστική όσο θα θέλαμε στα θέματα ίσης μεταχείρισης. Η γλώσσα δε μπορεί να εκφράσει τα πάντα, ειδικά για τις γυναίκες, στις οποίες δε δόθηκε η ευκαιρία να τη διαμορφώσουν σύμφωνα με τις ανάγκες και τα θέλω τους.

Σα να άρχισα να καταλαβαίνω που το πάει. Η συναίνεση είναι ένας τρόπος να συγουρευτούμε ότι η σεξουαλική πράξη μπορεί να προχωρήσει αλλά οι περισσότερες γυναίκες συναινούν κάτω από διαφορετικό πλαίσιο σε σχέση με τους άντρες. Βρίσκονται υπό έναν ενδόμυχο φόβο ότι ρισκάρουν. Να χαρακτηριστούν αρνητικά, να αντιμετωπίσουν κάποιου είδους βία, να μείνουν έγκυες. Αυτό χειροτερεύει από το γεγονός ότι μετά δε θα μπορεί να αποφασίσει ελεύθερα για την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, παρόλο που το δικό της σώμα είναι αυτό που θα βρεθεί υπό αυτήν τη συνθήκη. Τελικά μια γυναίκα ποτέ δε νιώθει αληθινά ελεύθερη να βιώσει απόλαυση…

Γιατί αλήθεια είναι τόσο δύσκολο για την κοινωνία μας να δεχτεί ότι μια γυναίκα μπορεί να θέλει να νιώσει ευχαρίστηση χωρίς να θέλει ταυτόχρονα να γίνει γονιός; Γιατί εξακολουθούμε να θέλουμε να τιμωρούμε τις γυναίκες επειδή είναι και σεξουαλικά όντα όπως όλα τα υπόλοιπα ζώα στον πλανήτη; Ας μην ξεχνάμε, συμπληρώνει εδώ η Katherine, τη μακριά ιστορία του να θεωρούμε πως οι (ετερόφυλες κυρίως) γυναίκες κάνουν σεξ με απώτερο σκοπό ανταλλάγματα. Λες και δεν υπάρχει ερωτικός πόθος, μόνο θέατρο για να κερδίσει η γυναίκα αυτό που πραγματικά επιθυμεί. Οπότε θα πρέπει να τις τιμωρούμε και να τις περιορίζουμε. Εξωφρενικό, μα τελικά συμβαίνει.

Σε τι θα μπορούσαμε να ελπίσουμε λοιπόν;

Νομίζω πως υπάρχει κάτι, πολύ σημαντικό.

Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι οι γυναίκες ΠΑΡΟΛΑ αυτά εξακολουθούν να εκφράζουν τη σεξουαλικότητα τους, να βρίσκουν ευχαρίστηση, να προχωρούν μπροστά και πέρα από τα στερεότυπα. Αγώνίζονται και πιέζουν και απαιτούν αλλαγές. Ερευνώντας για αυτό το κείμενο μου έγινε ξεκάθαρη αυτή η εικόνα. Κι άρχισα να χαμογελώ.

Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να ανατραπούν εγκατεστημένες πεποιθήσεις αιώνων. Μπορώ να το καταλάβω καλύτερα τώρα. Οι άνθρωποι έχουν μια φοβία για το καινούριο, αυτό τροφοδοτείται απο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Νιώθουν περισσότερο ασφαλείς με αυτά που ξέρουν ήδη. Με αυτά που έχουν συνηθίσει. Κι εκείνοι που έχουν το προνόμιο δυσκολεύονται εξαιρετικά να το αναλογιστούν και να δείξουν την ενσυναίσθηση που χρειάζεται για να παραδεχτούν την ανισότητα που επικρατεί.

Το βλεπουμε κυριολεκτικά παντού. Αυτό που ξεκίνησε το καλοκαίρι στις Ηνωμένες Πολιτείες επέτρεψε να αναδειχθούν φωνές από τις σκοτεινότερες τρύπες και να φωνάξουν τις δηλητηριασμένες τους σκέψεις. Το είδαμε κι εδώ προσφάτως από έναν εκπρόσωπο του κλήρου να ισχυρίζεται με αυθάδεια ότι οι γυναίκες που βιάζονται μένουν έγκυες επειδή απολαμβάνουν την πράξη(!). Αυτοί είναι επικίνδυνοι άνθρωποι που ανήκουν στο σκοτεινό παρελθόν όπου ανατράφηκαν.

Πρέπει όμως να επιβιώσουμε. Οι θηλυκότητες πρέπει να επιβιώσουν. Κι αν ρωτάτε τη γνώμη μου, πρέπει όχι απλά να επιβιώσουν αλλά και να διαπρέψουν. Γι’ αυτό απαιτείται από εμάς να κάνουμε ότι μπορούμε για να διατηρήσουμε τα δικαιώματα που αναγνωρίστηκαν με τόσο κόπο και να πιέσουμε για περισσότερα. Μέχρι κάθε θηλυκότητα στον πλανήτη να έχει το δικαίωμα να ελέγχει το σώμα και τις επιλογές της. Μέχρι η ισότητα γίνει πραγματικότητα.

Η Maeve επέλεξε να είναι μόνη την ημέρα της έκτρωσης. Δίπλα της όμως στάθηκε ένας ευγενικός άντρας φίλος που αποφάσισε ότι θα είναι εκεί, δε θα την άφηνε αβοήθητη.Υποστήριξε την επιλογή της. Την υπερασπίστηκε κιόλας απέναντι σε διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν κατά της έκτρωσης έξω από την κλινική. Της πρόσφερε μια αγκαλιά στο τέλος και δε ζήτησε κάτι ως αντάλλαγμα…

Κάπου εκεί έξω ίσως και να υπάρχει ακόμα ελπίδα.